Projekty realizowane przez Critical Thinking Research Lab
Projekt ma charakter badawczy i jest realizowany przez zespół pracowników naukowo-dydaktycznych. Przedmiotem badań z zakresu filozofii jest problematyka krytycznego myślenia i kultury logicznej. Zagadnienie to rozpatrywane będzie z kilku perspektyw: z perspektywy logiki praktycznej (sztuki argumentacji), podmiotowych uwarunkowań krytycznego myślenia, z perspektywy etycznej, epistemologicznej, a także dydaktyczno-wychowawczej. Zadaniem planowanych badań jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak najlepiej wspierać rozwój kompetencji w tym zakresie w społeczeństwie, zwłaszcza wśród młodych ludzi. Z tego względu oprócz badań czysto teoretycznych, projekt nastawiony jest na wypracowanie możliwe najlepszych forma wsparcia szeroko rozumianej edukacji w zakresie rozwoju umiejętności i kompetencji krytycznego myślenia, kultury logicznej i refleksji filozoficzno-etycznej.
W projekcie zdecydowano się nawiązać i rozwijać tradycję Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, z którą związane jest pojęcie kultury logicznej i wypracowane wewnątrz niej standardy myślenia i dyskutowania. W zaplanowanych badaniach zwraca się szczególną uwagę na moralny charakter kultury logicznej, nieobecny w pojęciu myślenia krytycznego. Myślenie krytyczne jako takie uczy o pewnych standardach myślenia, o błędach w argumentacji i sofizmatach, ale nie wyrabia ono etosu myślenia, w którym nie wszystko jest dozwolone. Z kolei kultura logiczna ten etyczny kontekst uwzględnia, a nawet go wymaga. Podjęte w projekcie badania mają również w pewnym stopniu wykraczać poza dziedzictwo Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Obok analizy zagadnień z zakresu sztuki argumentacji projekt podejmuje takie tematy, jak zniekształcenia poznawcze i wpływ emocji na przyjmowanie postaw moralnych, które też są istotne dla kształtowania kultury logicznej.
Punktem wyjścia projektu jest również zwrócenie uwagi na istotny wpływ dwóch czynników na kształtowanie postaw dzisiejszego społeczeństwa: pluralizm światopoglądowy i aksjologiczny oraz narastająca kultura konsumpcyjna, która naraża człowieka, zwłaszcza młodego, na – jak się wydaje – mało krytyczne i mało refleksyjne obcowanie z kulturą masową. Często zauważa się, że współczesne społeczeństwo, a zwłaszcza ludzie młodzi, coraz więcej czasu spędzają w Internecie, skąd czerpią nierzetelne informacje, przyswajają sobie wadliwe sposoby argumentowania i rozumowania, czy wręcz treści o charakterze ideologicznym. Proponowany projekt jest próbą odpowiedzi na ten problem poprzez badania i promocję teorii i praktyki argumentacji oraz kultury logicznej i krytycznego myślenia, przede wszystkim w tym środowisku, tj. wśród młodzieży i w Internecie.
Dopełnieniem badań zaplanowanych w projekcie mają być liczne działania, służące wykorzystaniu wyników tych badań na rzecz rozwoju społeczeństwa polskiego w aspekcie kultury logicznej, zwłaszcza poprzez wypracowanie i implementację innowacyjnych form edukacji na poziomie szkół średnich. Projekt przewiduje następujące grupy działań tego typu: 1) repozytorium owoczesnych materiałów edukacyjnych: animacje, 2) szkolenia i webinary dla nauczycieli; 3) warsztaty i konkurs filozoficzno-logiczny dla uczniów. Celem stworzenia ok. 20, krótkich animacji, wykonanych techniką whiteboard animation, jest przekazanie merytorycznych treści dotyczących krytycznego myślenia, kultury logicznej i refleksji filozoficzno-etycznej w atrakcyjny dla młodych ludzi sposób. Animacje, dzięki swojej wizualnej formie, mają szansę dotrzeć do szerokiego grona odbiorców, co nie byłoby możliwe do osiągnięcia tradycyjnymi metodami bazującymi na słowie pisanym. Szkolenia i warsztaty poświęcone mają być trzem tematom: 1) metodzie problemowej prowadzenia refleksji filozoficzno-etycznej, 2) debatom krakoskim i pryncypiom sztuki argumentacji oraz 3) zniekształceniom poznawczym i rola krytycznego myślenia w ich restrukturyzacji.
Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Nauka dla Społeczeństwa II” nr projektu NdS-II/SN/0415/2024/01 (pt. „Krytyczne myślenie, kultura logiczna i edukacja filozoficzno-etyczna jako wyzwania współczesności”). Kwota dofinansowania: 749 424,55; całkowita wartość projektu: 749 424,55.